دنیای رنگ ها دنیای عجیب و خاصی است که حامل پیام ها و اسرار بسیار است. رنگ ها به سبب قدرت خارق العاده ای که دارند یکی از عناصر تاثیرگذار بر روی محیط و افراد هستند و نقش مهمی در انتقال احساسات دارند. رنگ های شاد، انرژی را منتقل میکنند، رنگ های خنثی، آرامش بخش هستند و در نهایت رنگ هایی که حامل حزن و اندوه هستند. این مجموعه رنگ ها در هر محیطی موثرند و میتوانند نقش یک رسانه را ایفا کنند. یعنی قابلیت انتقال پیام های مختلفی را به مخاطب خود دارد. بخاطر همین اهمیت رنگ ها است که مفاهیم مختلفی پیرامون آن ها شکل گرفت و چرخه رنگ، تئوری رنگ ها، انواع رنگ ها و... مطرح شد. اما شاید مفهوم محوری، چرخه یا دایره رنگ ها باشد که به دایره رنگ ایتن هم معروف است. یادگیری این مفهوم اساسی در حوزه رنگ ها، باعث یادگیری سایر گزاره ها و مفاهیم موجود در دنیای رنگ ها میشود. اما این چرخه چیست و چه کاربردی در دنیای رنگ ها دارد؟ ادامه این مقاله از سایت چاپ کهن پاسخ به چیستی و نکات پیرامون چرخه رنگ ها است.
دایره رنگ ها یکی از مفاهیم پایه و اصولی در مبحث رنگ ها است که اصولا هر طراح، رنگ کار، گرافیست یا هر کسی که فعال در حوزه رنگ ها است باید با آن آشنا باشد و چیستی آن را بداند. چرخه رنگ برای اولین بار در مباحث نیوتن مطرح شده است؛ آنجا که او درباره شکست نور در منشورها تحقیق و بررسی انجام میداد، این مفهوم را به صورت جدی مورد مداقّه و بررسی قرار داد. در واقع چرخه رنگ یک مرجع مهم در شناخت رنگ ها، ترکیب های بین رنگی و تقسیم بندی رنگ ها است که با آگاهی از آن، نسبت به ماهیت رنگ ها و عملکرد آن ها و در نتیجه کاربردی کردن رنگ ها در جذب بیشتر مخاطب موفقیت بیشتری ایجاد میشود. اصولا مجموعه های چاپ، مثل چاپ کهن با اطلاع از چرخه رنگ، تولیدات خود مثل چاپ کارت ویزیت، سالنامه، عکس و به طور کلی محصولات چاپی خود را تولید میکنند. پس میتوان چرخه رنگ را اینگونه تعریف کرد که به هسته اصلی رنگ های اصلی، ثانویه و ترکیب سومی از رنگ ها گفته میشود که یک مجموعه پرتوهای رنگی مرئی را ایجاد میکنند تا بر اساس آن، رنگ ها ترکیب شوند و در طراحی ها و پروژه های مختلف مورد استفاده قرار بگیرند. البته علاوه بر این موارد، رنگ های ترکیبی مختلفی هم ایجاد میشود.
دایره ایتن یا همان دایره رنگ، شامل رنگ های مختلفی است که چشم انسان توانایی دیدن آن ها را دارد. اما این رنگ ها کدام رنگ ها هستند و چگونه تشکیل شده اند؟ در ادامه هر کدام از مجموعه رنگ های اصلی، ثانویه و ترکیبی یا ثالثیه را مورد بررسی قرار داده ایم.
_ رنگ های اولیه: شامل سه رنگ اصلی قرمز، زرد و آبی است. این رنگ ها اصل و اساس رنگ های دیگر هستند. با ادغام این رنگ ها با یکدیگر است که سایر رنگ های موجود در طبیعت پدید می آیند.
_ رنگ های فرعی: رنگ های فرعی را میتوان به عنوان فرزندان رنگ های اولیه یا اصلی در نظر میگیرند. مثلا ترکیب رنگ های قرمز، زرد و آبی باعث به وجود آمدن رنگ های بنفش، نارنجی و سبز میشود.
_ رنگ های ترکیبی: این نوع رنگ ها متشکل از رنگ های اصلی و فرعی است که این موارد شامل شش رنگ ترکیبی است.
_ رنگ های حد وسط: به رنگ هایی گفته میشود که در چرخه رنگ، مخالف یکدیگر هستند. معمولا رنگ هایی هستند که بین رنگ های اصلی و فرعی وجود دارند.
_ رنگ های مکمل: رنگ های مکمل از ترکیب رنگ هایی که داخل دایره رنگ مقابل هم قرار میگیرند به وجود می آید. یک طرف از دایره ایتان، رنگ های گرم وجود دارد و در طرف دیگر، رنگ های سرد وجود دارد که با ترکیب و ادغام این دو رنگ با همدیگر، کنتراست و کیفیت رنگ تصویر بالاتر میرود. نتیجه این فرآیند، افزایش شفافیت و کیفیت رنگ های موجود در تصویر است.
_ تک رنگ ها: این رنگ ها، درجه های مختلف از یک رنگ مشخص هستند. مثلا رنگ آبی را در نظر بگیرید که در کنار آسمان، رنگ آب دریا هم هست یا رنگ خورشید و غروب که یکی پررنگ و دیگری کم رنگ است.
_ رنگ های مشابه: این نوع رنگ ها همان رنگ هایی هستند که در چرخه مذکور، کنار هم قرار میگیرند. مثلا رنگ های متمایل به آبی، مثل سورمه‌ای، تیره، مشکی کنار رنگ اصلی آبی هستند. یا رنگ های نارنجی، قرمز متمایل به نارنجی در کنار رنگ قرمز اصلی جا دارند.
این موارد اصلی ترین عناصر رنگ ها هستند که در چرخه رنگ وجود دارد. هر چند از رنگ های سه گانه، چهار گانه هم نام برده میشود که مثلث و مربع رنگ را به وجود می آورند.
با توضیحاتی که درباره چرخه رنگ ارایه شد، کاربرد آن جمعی و در ابعاد مختلف است. افرادی که بتوانند چرخه رنگ را یاد بگیرند، میتوانند در دکوراسیون داخلی منزل، طراحی داخلی شرکت ها و نهادهای اداری، مکان های عمومی و... به کار بگیرند. اما یکی از مهمترین کارکردهای چرخه رنگ، طراحی است. این دایره میتواند در طراحی لوگو، سایت و به طور کلی کارهای گرافیکی نقشی اساسی داشته باشد. ترکیب هماهنگ و دقیق رنگ ها در برندها و لوگوها باعث ایجاد میشود طیف گسترده ای از انتخاب های رنگی در اختیار طراح باشد. مثلا برای ایجاد لوگوهای استاندارد و نرمال میتوان از ترکیب رنگ های دوگانه یا سه گانه استفاده کرد.
علاوه بر این مورد، چرخه رنگ در دکوراسیون داخلی میتواند باعث ایجاد یک دکوراسیون آرامش بخش شود. به این شکل که با استفاده از رنگ های خنثی، محیطی آرامش بخش را ایجاد میکند. در رنگ آمیزی ساختمان، میتوان با استفاده از ترکیب اصولی چرخه رنگ، مجموعه ای از رنگ های شاد یا خنثی را ایجاد کرد. بنابراین به طور کلی چرخه رنگ ها، نقش اساسی و پایه ای در ایجاد فضای شاد، خنثی یا غمگین در محیط دارد.
نظر شما درباره چرخه یا دایره رنگ در طراحی چیست و چه کاربردی دارد؟ چیست؟