یکی از مراحل مهم بعد از چاپ کتاب، صحافی کتاب و لت در صحافی کتاب است. در واقع این مرحله آخرین مرحله تولید کتاب، بروشور، مجله، سر رسید، کاتالوگ و هر چیز چاپی دیگر است که در صحافی ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اگر بخواهیم صحافی را به زبان ساده بیان کنیم می‌شود همان خدمات بعد از چاپ و جلد کردن کتاب مراحلی که طی می‌شود. پروسه صحافی از گذشته دور وجود داشته و به صورت دستی انجام می‌شد و با گذشت زمان این پروسه صنعتی‌تر شده و کار را راحت‌تر کرده است. در این مطلب قصد داریم در مورد صحافی و لت در صحافی صحبت کنیم.
برای این که جلد و صحافی کردن کتاب یا سررسید زیبا تر شود برخی نکات وجود دارد که در زیر به آن اشاره خواهیم کرد:
• برجسته کردن قسمتی از جلد
• استفاده از انواع کاورهای پوششی جلد
• طلاکوبی قسمت¬های مهمی از جلد
• استفاده از پرس گرمایی
• استفاده از UV موضعی
جلدهای صحافی انواع و اقسام گوناگون دارد که به شرح زیر است:
• جلد سخت گالینگور
• جلد نیمه‌سخت
• جلد چرمی
• جلد نرم
• جلد شومیز
استفاده مجاز از لت گلاسه در سررسید
تعداد لت گلاسه مورد استفاده در سررسیدها بسته به حجم مطالب و سفارشات مشتریان عزیز متفاوت است اما مجموعه چاپ ایران¬کهن به مشتریان پیشنهاد می¬کند که به طور 1، 2، 4، 6 و 8 لتی سفارش دهند چرا که با سفارش مثلا 7 لت مبلغ تمام شده باید به میزان 8 لت پرداخت شود.
اگر بخواهیم صحافی را تعریف کنیم باید به تعریفی که در لغت نامه فرهنگ اسلامی آورده شده بسنده کنیم:
"فن تنظیم و به هم بستن صفحات کتاب یا امثال آن و قرار دادن آن‌ها بین دو پوشش (جلد) به منظور یکجا نگاه داشتن صفحات و جلوگیری از فرسوده یا پاره شدن و تسهیل استفاده از آن‌ها را صحافی گویند."
اگر بخواهیم به آغاز و شروع صحافی کتاب در ایران بپردازیم باید به زمان تیموریان سری بزنیم. صحافی کتاب در آن زمان در مکتب هرات شروع به کار کرد و از اهمیت و جایگاه بالای هم برخوردار بود. در آن زرمان بسیاری از هنرمندان و یا علاقه‌مندان به علم و دانش در تلاش بودند تا آثار بزرگان این عرصه را حفظ کنند به همین دلیل اقدام به چسباندن صفحات این آثار به صورت دستی می‌کردند. این امر موجب شد تا آثار حفظ شده و در حال حاضر شما می‌توانید آن‌ها را در موزه‌ها مشاهده کنید. صحافان (افرادی که کار صحافی را انجام می‌دادند) علاوه بر کار صحافی به تکثیر و رونویسی از کتاب‌ها هم مشغول بودند. بعد از گذر زمان و با اختراع دستگاه چاپ دیگر این حرفه به عنوان یک هنر شناخته نمی‌شد. در قرن 19 این حرفه پیشرفت سریع و فزاینده‌ای داشته و به یک صنعت تبدیل شد. این پیشرفت صنعت چاپ و صحافی کتاب به شکلی بوده است که امروزه تمام مراحل چاپ و صحافی به صورت اتوماتیک انجام می‌شود.
در این بخش به طور مختصر مراحل صحافی و جلد گذاری یک کتاب را شرح می‌دهیم.
گام نخست
گام اول در کار جلد کردن کتاب تا کردن کاغذ یا ورق‌های چاپ شده است. این کار توسط ماشین انجام شده که به آن ماشین تاکن می‌گویند. مدل و نوع تا کردن ورق‌ها نوع صحافی را مشخص می‌کنند در نتیجه این مرحله، مرحله بسیار مهمی است. علاوه بر این تا کردن در قطع‌های مختلف کتاب نیز متفاوت بود هم در نوع صحافی.
گام دوم
دومین مرحله مهم در این کار ترکیب‌بندی یا ترتیب‌بندی است. در این مرحله تمام صفحات کتاب را به ترتیب شماره در کنار هم قرار می‌دهند. در واقع در این مرحله فرم‌های چاپی (ورق‌های تا خورده) را به ترتیب پشت سر هم می‌چینند تا برای ته دوزی آماده شود. کار دیگری که در این مرحله انجام می‌شود این است که تصاویر و صفحات رنگی را با دست لابه‌لای فرم‌های چاپی قرار می‌دهند. نام این کار لت در صحافی است.
گام سوم
بعد از این که ترکیب بندی و لت گذاری انجام شد نوبت به کناره دوزی یا ته دوزی است. این مرحله در صورتی انجام می‌شود که کار نیاز به دوخت داشته باشد که این امر بستگی به نوع صحافی دارد. اگر هم بخواهند قیمت کتاب را پایین بیاوردند از این مرحله گذشته و به جای این کار تنها از کوک‌های فلزی استفاده می‌کنند.
گام چهارم
شکل بندی مرحله چهارم این کار است؛ در این مرحله فرم‌های ته دوزی شده یا کوک فلزی خورده کوبیده شده تا پف و تورم آن‌ها از بین برود. در این مرحله اگر کار ته دوزی شده باشد قبل از کوبیدن آن را با یک لایه چسب پوشش می‌دهند تا در هنگام کوبیده شدن شل نشوند و از استحکام بیشتری نیز برخوردار باشند. بعد از این مرحله لبه‌های کتاب با دستگاه برش، بریده می‌شود تا یک کتاب یک دست به وجود بیاید.
گام پنجم و آخر
در اخر کتاب را با انواع جلد نرم، سخت، شومیز، فانتزی و... پوشش می‌دهند. بعد از مشخص شدن نوع جلد، جلد به اندازه کتاب برش خورده و بعد از لت در صحافی کتاب و لت سازی بر روی جلد، اطلاعات مورد نیاز مانند نام کتاب، نام نویسنده و... به روش‌هایی مانند: عادی طلاکوب و... درج می‌شود. بعد از طی کردن این مراحل کتاب را به مدت چند ساعت زیر دستگاه پرس قرار می‌دهند تا خشک شود.
برای این که یک کتاب صحافی شود باید متناسب با نوع و شرایطی مانند قیمت و... نوع صحافی را مشخص کرد. در این بخش به بررسی انواع صحافی می‌پردازیم تا در صورت نیاز به صحافی نوعی را انتخاب کنید که مناسب کار شما است.
این امر به طور کلی به 4 دسته تقسیم می‌شود که هر دسته خود به چند دسته دیگر تقسیم می‌شود.
4 دسته اصلی عبارت‌اند از:
• جلد سخت: صحافی جلد سخت خود به سه دسته جلد سخت سلفونی، جلد سخت نفیس و جلد سخت گالینگوری تقسیم می‌شود.
• جلد نرم: صحافی جلد نرم خود به دو دسته چسب گرم و چسب سرد تقسیم می‌شود.
• مجله‌ای: صحافی جلد مجله‌ای خود به دو دسته منگنه لوپ و منگنه ساده تقسیم می‌شود.
• فنری: صحافی جلد فنری خود به سه دسته پلاستیکی، سیمی دوبل، سیمی مارپیچ تقسیم می‌شود.
همان طور که در بخش مراحل صحافی توضیح داده شد به تصاویر و بخش‌های رنگی که در بین فرم‌ها قرار داده می‌شود لت در صحافی می‌گویند. وقتی شما سررسیدی را سفارش می‌دهد یک سری برگه‌های تبلیغاتی که بیانگر برند شماست در آن قرار می‌دهید به این برگه‌ها لت در صحافی سررسید می‌گویند. لت‌های استفاده شده در سررسید انواع و اقسام مختلفی دارد و برای تبلیغ مورد استفاده قرار می‌گیرند. این برگه‌ها عموما در ابتدا و انتهای سر رسید قرار می‌گیرد.
جمع‌بندی
در این مطلب در مورد صحافی کتاب و انواع صحافی صحبت کردیم. همچنین به توضیح جامعه‌ای در مورد لت در صحافی پرداختیم و مراحل آن را شرح دادیم. اگر می‌خواهید به صحافی کتاب، مجله و... خود بپردازید می‌توانید با مجتمع چاپ کهن تماس بگیرید و سفارش خود را ثبت کنید. این مجتمع با در اختیار داشتن برترین دستگاه‌های روز دنیا کاری با کیفیت و قیمت مناسب را به شما تحویل می‌دهد.
نظر شما درباره صحافی و لت در صحافی چیست؟ چیست؟